Բալլադ Վլադիմիր Իլյիչի, Մուժիկի և մի զույգ կոշիկի մասին

I Կարմիր գծից անդին — Թշնամիներ անթիվ: Ու հեռախոսը ֆրոնտից Հազում է Շիֆը: Հեռախոսով հուզումը հոսում է Կրեմլ: Կոմուտատոր N Դեպի կաբինետը Իլյիչի: Լուրերը թափվում են շտապով, Հասնում են հենց իրեն, Ու հոսում են հետո Տապով Իր ուղեղի միքից: Գրասեղանի հանդեպ Հանգիստ Նստել է Իլյիչը: Կարդում է: Կարգադրում: Գրում: Կուտակել է ուղեղը, Սեղմել է, Կախել է խոհերի գլխին, Ինչպես ծանրածանր բռունցք: Կիտել է հոնքերը ներքև, Թերթում է, քրքրում, ջոկում: Պսպղում է ճակատը լույսի դեմ, Ինչպես ահագին երկրագունդ: Լարել է ուղեղը Իլյիչը, Ինչպես պողպատե զսպանակ... Հարկավոր է կռվել, չզիջել... Հարկավոր է — Կարմիր Բանակ: Հարկավոր է ցնցել գյուղացուն Ու բանվորին կրթել: Հարկավոր է քանդել հնի բերդը: Հարկավոր են գրքեր, թերթեր... Իսկ հետո դպրոցին կգա հերթը: Հարկավոր է բանվորի աղից Պրոֆեսորներ ձուլել... Հարկավոր է, որ ամեն աղախին Սովորի պետություն դարձնել... Հարկավոր է... Ո՞րը թվել: Հարցեր են՝ անծայր, անթիվ: Իսկ մինչ այդ հեռախոսը ֆրոնտից Հազում է — Շիֆր... II Հավաքել է ուղեղը Իլյիչը, Լափում է լուրերը ու ծամում. Թռչում է ժամանակը, ինչպես սամում. Ժամանակը քիչ է: Բայց ինչ է — Կողքի սենյակում — Աղմուկ է. Խոսում են բարձր. Քարտուղարը մեկին համոզում է... Մոտենում է Իլյիչը — Բացում է դուռը մի քիչ — Լսում է: Մուժիկ է: Ուզում է ինչ-որ բան: Լսում է դռների միջից... Ի՞նչ. — — Անցել է ահագին ճամփա — Եկել է Իլյիչին... Լսում է Իլյիչը՝ ուշիմ... — Էխ-է՛խ, մուժի՛կ: Մուժիկին հարկավոր է — մի զույգ կոշիկ Դիմել է մուժիկն ուրիշի — Ասել են՝ չի՛ք. Դե նա էլ– եկել է Իլյիչին: Բարկանում է, Հուզվում է քարտուղարը. Համոզում է, որ գնա իր գործին: Անհողդողդ է մուժիկը, Ինչպես քարը, Կարո՞ղ ես խանգարել. — Հապա փորձի ... Նայում է Իլյիչը Արանքից դռան. Ժպտում են աչքերը մի քիչ ծուռ: Հրում է դուռը — Զվարթ Մոտենում է հանկարծ գյուղացուն: — Որտեղի՞ց ես: — Սիբիրից: — Ե՞րբ: Հինգ ամիս է՝ եկել եմ մեր գեղից: Կարմիր արմեյցի է տղես... Ի՛նքս եմ ղրկել տղիս: Հող ունե՞ս: — Իհարկե: Խլեցի՛նք: Ընչի ես եկել, Դելեգա՛տ եմ: Խնդրել եմ գեղական գործիք Ստացել եմ շատը: էլ ի՞նչ ես ուզում: Ծիծաղում է: Նայում է Իլյիչին ուշիմ... — էխ-՜խ, մուժի՛կ: Մուժիկին հարկավոր է — մի զույգ կոշիկ: Դիմել է մուժիկն ուրիշի — Ասել են չի՛ք: Դե նա էլ– եկել է Իլյիչին: Ծիծաղում է քահ-քահ Իլյիչը: Խորամանկ խինդ է աչքերում: Բոթում է մուժիկին, Հետո — Վերցնում է մի թուղթ, Գրում է «Ում որ հարկն է. Տալ մուժիկին մի զույգ կոշիկ»: էխ-է՛խ, մուժի կ... Վերցնում է մուժիկը գլխարկը, Հեռանում է՝ հանելով փոշի: III Կարմիր գծից անդին — Թշնամիներ անթիվ: Ու հեռախոսը ֆրոնտից Հազում է — Շիֆր: Ու նորից նստել է Իլյիչը, Կարդում է, կարգադրում, գրում: Թռչում է ժամանակը. Ժամանակը քիչ է: Ու սեղմել է նորից մեր Իլյիչը Իր ուղեղը՝ ծանրածանր բռունցք: Ու նորից շտապում է ուղեղը. Լափում է խոհերը հիմա նա — Եվ ի՞նչը, ի՞նչը կդիմանա Այդ վիթխարի ուժին... — էխ՜-է՛խ: մուժի՛կ... Քեզ հարկավոր էր — մի զույգ կոշիկ, Եվ կոշիկի համար Ընդունեց քեզ Իլյիչը: — Բայց հասկացա՞ր, մուժի՛կ, Որ չուներ Իլյիչը ժամանակ, Որ Իլյիչի համար — Մեր ժամանակը քի՛չ էր... Եղիշե Չարենց